Zonnepanelen en batterijopslag voor giga boerderij in Afrika

Duurzaam aan de slag in Zambia

“Het gaat om een groot biologisch boerenbedrijf in Zambia, van een familielid van me”, legt Roy Maarse uit, directeur van Kalkhoven Elektrotechniek. “Zij wonen daar en hebben een groot boerenbedrijf van 1.600 hectare, waar meer dan 500 medewerkers zaden van onder meer pompoenen en komkommers kweken. In Zambia zijn er nu veel problemen met elektriciteit.

Er is te weinig regen gevallen, waardoor het water bij de grote dam tussen Zambia en Zimbabwe – die de elektriciteit opwekt – behoorlijk laag staat. Er staat dus weinig druk op de installatie, waardoor er nauwelijks stroom wordt geleverd. Als je geluk hebt, is er dagelijks twee uurtjes elektriciteit, maar het kan ook voorkomen dat je twee dagen helemaal zonder zit. Voor het laten kiemen en groeien van groente, is dat funest, want vanwege de hitte moet overdag gedruppeld, ’s nachts besproeid en regelmatig bemest worden. De pompen om water te verplaatsen, draaien continu.”

Van diesel naar zonne-energie

Om dit probleem op te lossen, maakt het boerenbedrijf sinds vorig jaar gebruik van dieselaggregaten, waar de irrigatiepompen op draaien. “Niet echt duurzaam”, geeft Roy Maarse aan. “En natuurlijk ook niet passend bij een boerenbedrijf dat zo natuurlijk mogelijk werkt en al het groenafval hergebruikt.

Vandaar dat ik de vraag kreeg om mee te denken over een duurzamer alternatief. De zon schijnt daar flink, dus hebben we een ontwerp gemaakt voor 936 zonnepanelen. En omdat je zonnepanelen niet rechtstreeks op een aggregaat kunt aansluiten, leveren we 4 accu’s voor de opslag van de zonne-energie. Zo is de stroom die overdag wordt opgewekt, ‘s nachts bruikbaar voor het beregenen. Overigens is dit een installatie voor slechts een deel van het terrein. Het is een flinke investering, daarom werken we in fases. Als alles rondom de nieuwe installatie straks naar wens verloopt, willen we ieder jaar een ander dieselaggregaat vervangen, tot het hele bedrijf straks op zonne-energie draait. En hopelijk meer boerenbedrijven, want in Zambia maken ze – op een aantal hotels na – nog maar heel weinig gebruik van zonne-energie. Dit is echt een voorbeeldproject waarmee we laten zien hoe je volop van alle Afrikaanse zonuren kunt profiteren.”

Advies rondom accu’s

Roy Maarse: “Alles voor de onderconstructie, de accu’s en alle kabels hebben we besteld via Oosterberg, waarmee we al jaren nauw samenwerken. We hebben de onderconstructie zelf geëngineerd, met hulp van het intekenprogramma van Esdec. Je bepaalt het type dak en het paneel en tekent in hoe je het wilt hebben. Vervolgens rolt de materiaallijst eruit, waarna we alles hebben besteld bij Oosterberg Utrecht. Bij de keuze van het accupakket hebben we veel gehad aan de kennis, kunde en adviezen van technisch adviseur Roland Derksen. Het zijn de eerste batterijen die we plaatsen, dus we willen zeker weten dat we de goede bestellen. Roland weet precies wat wel en niet kan en kwam met een kant-en-klaar plan. Fijn dat een leverancier zo met je meedenkt. Dit geldt ook voor de juiste levertijden en -locaties: alles is keurig geregeld.”

Installeren en programmeren

De materialen zijn nu per schip onderweg: in twee volle containers vanuit Emmeloord, via Antwerpen naar Walvisbaai in Namibië. Vervolgens gaat alles per vrachtwagen naar Zambia, waar de vracht na een week of zeven aankomt. “We hebben een tijd geleden op de locatie al glasvezel aangelegd”, geeft Roy Maarse aan. “De medewerkers van het teeltbedrijf zorgen voor de verdere voorbereiding: ze graven geulen en leggen straks de kabels. Hiervoor hebben we handleidingen geschreven en filmpjes gemaakt. Vanwege al het stof op droge dagen, komt er een aparte ruimte – met airco-installatie – waar de accu’s komen te staan. Zo verlengen we de levensduur ervan. Samen met twee collega’s reis ik eind deze maand naar Zambia om alles te installeren, te programmeren en in te regelen. Dat zal in totaal zo’n vijf volle dagen duren. Vervolgens regelen we de monitoring op afstand, vanuit Nederland. Via een centrale satelliet en internet kunnen we alles in de gaten houden en bijsturen waar nodig.

Duurzaamheid ten top!”